Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST) stanowi forum wypracowania wspólnego stanowiska rządu i samorządu terytorialnego. Jej zadaniem jest rozpatrywanie problemów związanych z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego i z polityką państwa wobec samorządu, a także spraw dotyczących samorządu terytorialnego znajdujących się w zakresie działania Unii Europejskiej i organizacji międzynarodowych, do których należy Rzeczpospolita Polska.
Obecnie zasady funkcjonowania Komisji Wspólnej regulują przepisy Ustawy z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (Dz. U. nr 90, poz. 759).
W skład Komisji Wspólnej wchodzi 12 przedstawicieli strony rządowej i 12 – strony samorządowej. Stronę samorządową stanowią wyznaczeni przedstawiciele ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego:
| Unia Metropolii Polskich | Hanna Zdanowska – Prezydent Miasta Łodzi |
| Krzysztof Żuk – Prezydent Miasta Lublina | |
| Unia Miasteczek Polskich | Witold Krochmal – Prezes Unii, Burmistrz Miasta i Gminy Wołów |
| Stanisław Bodys – Wiceprezes Unii, Burmistrz Miasta Rejowca Fabrycznego | |
| Związek Powiatów Polskich | Cezary Gabryjączyk – Starosta Łaski |
| Cezary Przybylski – Starosta Bolesławiecki | |
| Związek Miast Polskich | Ryszard Grobelny – Prezes ZMP, Prezydent Miasta Poznania |
| Jacek Majchrowski – Prezydent Miasta Krakowa | |
| Związek Gmin Wiejskich RP | Mariusz Poznański – Przewodniczący ZGW, Wójt Gminy Czerwonak |
| Krzysztof Iwaniuk – Wiceprzewodniczący ZGW, Wójt Gminy Terespol | |
| Związek Województw RP | Jacek Protas – Prezes ZW RP, Marszałek Warmińsko-Mazurski |
| Marek Sowa – Marszałek Małopolski |
Przedstawiciele UMP działają w 11 stałych zespołów problemowych KWRiST. Komisja Wspólna może także powoływać zespoły doraźne.
Unia Metropolii Polskich sprawuje patronat nad Zespołem ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz Środowiska (jego współprzewodniczącym jest Krzysztof Żuk – Prezydent Miasta Lublina) oraz nad Zespołem ds. Funkcjonalnych Obszarów Metropolitalnych i Miejskich (współprzewodniczącym jest Michał Olszewski – Zastępca Prezydenta M.St. Warszawy), który powołano w 2012 r. z inicjatywy UMP.
Biuro UMP organizuje i obsługuje spotkania Strony Samorządowej KWRiST.